جان پناه آسانسور چیست؟!
وسایل مکانیکی مانند آسانسور در بعضی مواقع می‌تواند باعث ایجاد حادثه برای انسان شوند، اکثر این آسیب‌ها به دلیل رعایت نکردن مسائل ایمنی و یا بر‌خورد‌دار نبود از سرویس و نگهداری آسانسور مناسب به وجود می‌آیند، در این میان همواره بیشترین آسیب به نصابان آسانسور و تعمیرکاران آسانسور وارد می‌شود.
به همین خاطر موارد امنیتی زیادی در هنگام طراحی و نصب آسانسور برای جلوگیری از آسیب رسیدن به تعمیرکار آسانسور تعبیه شده‌است، جان پناه آسانسور نیز یکی از مهم‌ترین بخش از موارد ایمنی است.
جان پناه آسانسور چیست؟
به فاصله‌ی بین پایین‌ترین حد ایست کابین آسانسور تا انتهای چاه آسانسور و فاصله‌ی بین بالا‌ترین حد ایست کابین آسانسور تا ابتدای چاه آسانسور جان پناه آسانسور گفته می‌شود.
در تمام آسانسور‌های استاندارد در قسمت بالا و پایین جاه آسانسور جان پناه تعبیه شده است تا سرویسکار بتواند در زمان سقوط آسانسور و یا در زمان بالا رفتن بیش از حد آسانسور تعمیرکار می‌تواند در آن قسمت پناه بگیرد تا از بروز حوادث احتمالی جلوگیری شود.
در جان پناه‌ی که در پایین چاه آسانسور وسایل درگر همچون بافر و ضربه گیر نیز نصب می‌شود.
بافر چیست؟
بافر نوعی ضربه‌گیر پلاستیکی، هیدرولیکی یا فنری است که در هنگاه وقوع حادثه سقوط کابین آسانسور، کابین آسانسور با بافر برخورد کرده و انرژی ناشی از برخورد را با جمع شدن در خود ذخیره می‌کند.
بافر جان تعمیرکاران و نصاب‌های آسانسور را در زمان سقوط کابین آسانسور نجان می‌دهند.
بافر علاوه بر نجات جان نصاب‌های آسانسور و تعمیرکار‌های آسانسور با کاهش ضربه ناشی از سقوط کابین صدمات ناشی از سقوط را برای مسافران آسانسور نیز کاهش می‌دهد.
در سال 1945 یک هواپیما با ساختمان امپایر استیت برخورد کرد و انفجار باعث پاره شده کابل‌های آسانسور و در نتیجه سقوط آسانسور شد، به طرز معجزه آسایی تنها مسافر آسانسور که یک خانم بود از سقوط آسانسور از 75 طبقه جان سالم به در برد این خانم زدگی خودش را مدیون ضربه‌گیر‌های کف آسانسور و همچنین عکس العمل مناسب خودش است .
در مورد ساختمان‌های قدیمی که جان پناه ندارند، جهت پیشگیر از وقوع حادثه بهتر است سرویسکار آسانسور از سکو‌های فلزی متحرک استفاده کنند.
جان پناه آسانسور و استاندارد آسانسور
همانطور که قبلا نیز اشاره شد جان پناه آسانسور یکی از ملزومات یک آسانسور استاندارد است. ابعاد جان پناه آسانسور بسته به ظرفیت و سرعت آسانسور متفاوت است.
در سالهای بسیار دور(سالهای 1353 به بعد) و قبل از کنترل استاندارد آسانسور در ایران، شرکت ایران شیندلر بر اساس استانداردهای اروپایی شیندلر سوییس تولید و نصب آسانسور را انجام می داد و مالکان و سازندگان ساختمان باید سازه و ابعاد چاه آسانسور را بر اساس جداول این شرکت آماده می کردند و چنانچه این ابعاد توسط سازندگان ساختمان رعایت نشده بود، موظف بودند چاه آسانسور را با ابعاد آسانسور شیندلر تطبیق و تحویل دهند.
اما با گذشت زمان و تدوین قوانین استاندارد آسانسور بازرسان استاندارد آسانسور با استناد به بند 5-7-3-3 استاندارد ملی به شماره 1-6303 (مقرارات ایمنی ساختمان و نصب آسانسور، قسمت اول آسانسور‌های برقی) ابعاد جان پناه باید زمانی که کابین آسانسور روی ضربه‌گیر‌های کاملا فشرده قرار دارد از تمام شرایط زیر تبعیت کند.
- باید حداقل فضایی برای قرار گیری یک مکعب مستطیل به ابعاد 0.5 × 0.6 × 1 بر روی یکی از وجه‌هایش وجود داشته باشد.
- فاصله آزاد بین کف چاه آسانسور و پایین‌ترین بخش کابین آسانسور باید حداقل 0.5 متر باشد
- فاصله آزاد بین کف چاه آسانسور و زیر در یا بخش‌هایی از در‌های کشویی عمودی باید 0.1 متر باشد.
علاوه بر قوانین استاندارد آسانسور مربوط به ابعاد جان پناه آسانسور قوانین دیگری نیز برای چاه آسانسور و جان پناه آسانسور وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.
در داخل جان پناه آسانسور و چاه آسانسور باید نور کافی برای زمان‌های سرویس و نگهداری آسانسور و یا بازرسی آسانسور وجود داشته باشد، این روشنایی را می‌توان با نصب چراغ در هر توقف آسانسور تامین کرد.
در طراحی سیستم‌های گرمایش، سرمایش، برق ساختمان، فاضلاب و… هحل عبور سیم‌ها، لوله‌ها و کانال‌ها باید طوری در نظر گرفته‌شود که از فضای جان پناه آسانسور عبور نکند.